Sông Nho Quế bắt nguồn từ vùng núi Nghiễm Sơn, Vân Nam (Trung Quốc) từ độ cao 1500m, chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam vào Việt Nam ở địa đầu cực Bắc thuộc xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Thực ra con sông này không chỉ chảy ở tỉnh Hà Giang mà còn chảy trên địa phận Cao Bằng. Tuy nhiên, đoạn sông Nho Quế chảy qua khe núi Tu Sản và đèo Mã Pì Lèng được xem là có cảnh sắc ngoạn mục và nên thơ nhất với màu nước sông màu xanh ngọc đẹp say đắm lòng người. 

Để có thể ngắm trọn vẻ đẹp của sông Nho Quế, các du khách thường chọn dừng chân ở đèo Mã Pì Lèng. Dù con đường đèo này nổi tiếng là hiểm trở với một bên là vách đá, một bên là vực thẳm. Cùng với đó là sương mù hầu như lúc nào cũng bao phủ trên đường khó quan sát được những khúc cua tay áo. Tuy nhiên ai cũng muốn chinh phục được quãng đường đèo 20km này nhất là các phượt thủ chuyên nghiệp. Bởi đi trên đỉnh đèo nhìn xuống vực sâu hàng nghìn mét chúng ta sẽ thấy được trọn vẹn vẻ đẹp của con sông và cảm nhận được sự hùng vĩ của thiên nhiên Hà Giang.

Đứng từ đèo Mã Pì Lèng nhìn xuống chính là con sông Nho Quế mềm mại như dải lụa màu ngọc bích. Đi trên đỉnh đèo 4 mùa bồng bềnh trong mây, nhìn xuống vực dưới sâu hàng nghìn mét, ta có thể ngắm nhìn dòng sông Nho Quế xanh ngắt uốn lượn quanh triền núi và cảm nhận sự hùng vĩ của thiên nhiên được thể hiện qua sự giãn nở của các tầng địa chất tạo nên hẻm vực.

Chỉ mấy năm trước, khi dòng Nho Quế chưa bị chặn dòng làm thủy điện, rất ít người tiếp cận được chân của bức vách Tu Sản thẳng đứng bởi địa hình hiểm trở. Những ngôi nhà gần hẻm vực nhất của người dân bản Mã Pì Lèng cũng cách cả trăm mét khiến cho du khách chỉ có thể chiêm ngưỡng sự hùng vĩ từ các điểm ngắm là khúc cua trên đèo mà thôi.

Trước kia sông Nho Quế không êm ả như bây giờ và chỉ được xem là nơi phục vụ mục đích đánh bắt cá của người dân Hà Giang. Đây cũng là nơi cấp nước sinh hoạt cho bà con người dân tộc nơi đây, là nguồn nước quan trọng cho hầu hết các thửa ruộng bậc thang của bà con sinh sống quanh khu vực này.

Khi thủy điện chặn dòng, dòng Nho Quế đã thôi róc rách mà trở thành “mặt hồ” tĩnh lặng, người dân đã nhanh chóng dùng những chiếc thuyền máy để đưa đón những vị khách muốn xuống tận chân của vách núi thẳng đứng lớn nhất Việt Nam này.

Màu xanh đặc trưng trên nền cao nguyên đá đen thẫm tạo nên một dòng sông đặc biệt. Hơn cả một thắng cảnh, đó còn là con sông biên giới ghi dấu ấn của nhiều thế hệ người Việt bám biên giữ đất. 

Ngày nay, chèo thuyền trên sông Nho Quế, vượt hẻm Tu Sản đã trở thành những trải nghiệm được các bạn trẻ ưa thích. Các loại thuyền thể thao nhỏ như Kayak, Sup lênh đênh nhẹ nhàng trên dòng nước giữa hai bờ vực sâu như thể những chiếc diều gió thả hồn trên lòng sông thơ mộng.